පුරාණ ගල් පාලම්

ඉපැරණි ලාංකීය ශිෂ්ඨාචාරයේ, අද්විතීය තාක්ෂණික ඥානයට නිදසුන් ලෙස අප බොහෝ විට ඉදිරිපත් කරන්නේ අහස සිඹින මහා චෛත්‍ය රාජයන් හෝ දැවැන්ත වාරි කර්මාන්තයන්ය. සැබැවින්ම ඒවා අද්විතීය නිර්මාණයන්ය. පුරාණ ලෝකයේ විශාලතම ගඩොල් නිර්මාණය වන්නේ අපේ ජේතවන දාගැබයි. වැව්, පොකුණු, අමුණු, ඇළ-වේලි ආදියද, කිසිදු පැකිලීමකින් තොරව සමකාලීන විදේශීය ශිෂ්ඨාචාරන්ගේ නිර්මාණයන්ට වඩා ඉහලින් තැබිය හැකි වේ. එහෙත් ආදි මුතුන්මිත්තන්ගේ  වැව් කර්මාන්තය හා දාගැබ් කර්මාන්තය හා සමතන්හි ලා සැලකිය හැකි තවත් විශිෂ්ඨ ශිල්පයක් අප විසින් නොදැනුවත්වම අමතක කොට ඇත. එනම් "මහා මාර්ග ඉදිකිරීමේ ශිල්පයයි".

ගමනාන්ත දෙකක් හෝ කීපයක් යාකොට මාර්ග තැනීම, වැවක් හෝ දාගැබක් තැනීම හා සැසදීම යමෙකුට ගැටලුවක් ඇති කලහැක. නමුත් මාර්ග ඉදිකිරීමේදී පුරාණ ශිල්පීය විශිෂ්ඨත්වය මතු වන්නේ "පාර කැපීම" කොටසේදී නොව ජල පහරක් හරහා මාර්ගය ගෙන යාමට "පාලමක්" ඉදි කිරීමේදීය.

අතීතයේ පැවති පාලම් තාක්ෂණයට ජීවමාන නිදසුන් කිහිපයක් අනුරාධපුර නගරය අවට විසිරී ඇත. මුල් යුගයේදී දැව කදන් උපයෝගී කරගනිමින් පාලම් ඉදිකල බවට උපකල්පනය කල හැකි උවත් පසුව වඩා වැඩි පැවැත්මක් උදෙසා ගල් පුවරු අතුරා පාලම් ඉදිකල බව සිතා ගත හැක. පාලමක් ඉදිකිරීමේදී සැලකිය යුතු ප්‍රධාන කරුණු කීපයකි. පාලම මතින් සිදුවන ගමනාගමනයේ ස්වාභාවය සහ පාලම යටින් ගලා යන ජල පහරේ ස්වාභාවය ඉන් ප්‍රධාන තැනක් ගනී.

නූතනයේ තරම් රථ වාහන ඝණත්වයක් එදා නොපැවති නමුත්, එකලද පාලමක් මතින් ගමනාගමනයේ යෙදුන පිරිස සහ රථ ප්‍රමාණයද සැලකිය යුතු තරම් විනැයි සිතිය හැක. විශේෂයෙන් යුධ කටයුතු වලදී ඇත්, අස්, පාබල, රථ ආදියෙන් සමන්විත චතුරංගණී සේනාවන්ගේ ගමනා ගමනයට ඔරොත්තු දෙන පරිදි මෙකී පාලම් සවිශක්තියෙන් යුක්තව පැවතීම අත්‍යාවශ්‍ය කරුණක් විය. අදද ශේෂව ඇති මෙම ගල් පාලම් වල නටබුන් විමසිල්ලෙන් බැලූ කල එකී පාලම් තැනීමට යොදාගත් ගල් පුවරු සහ ස්ථම්භ වල ප්‍රමාණයන්, නූතන ගණනයන් හා අපූරුවට සැසදේ. විශේෂයෙන් ගල් පුවරු වල දිගට (span), සරිලන ඝණකමින් (thickness) යුක්ත වීම, කිසිසේත්ම අහඹුවක් යැයි සිතිය නොහැක. ඒවා නියත වශයෙන්ම ගණනයන් මගින් ලබා ගත් ඒවාය.

පාලම තැනීමේදී සැලකිය යුතු අනෙක් කරුණ වන, ජල පහරේ ස්වාභාවයද  ඉතා වැදගත් එකකි. බොහෝවිට මෙකී පාලම් තනා ඇත්තේ ගංගා හෝ ඇලවල් හෝ හරහාය. ඊසාන දිග මෝසමෙන් රජරටට ලැබෙන මහා වර්ශාවත්, වැව් පිටාර ගැලීමෙන් එකතුවන ජල කදත් සෘජුවම මුදා හැරෙන්නේ මේකී ජල පහරවල් වලට නිසා ඒවාට ඔරොත්තු දෙන පරිදි පාලම ඉදි කිරීම සැබවින්ම අභියෝගයකි.

පාලම සැලකූ විට එය ගල් කණු  සහ පුවරු වලිනුත් හරස් අතට දැමූ ගල් බාල්ක වලිනුත් සමන්විතය. එක පේලියට ආධාරක ගල් කණු තුනක් සි‍ටුවා ඒ මත ගල් බාල්කය තබා ඇත. මට්ටම් කල ගල් පුවරු තබා ඇත්තේ මේකී බාල්ක මතය. නූතන විද්‍යාත්මක ක්‍රමය අනුව සැලකූ විට එය ඉතාම සාර්ථක "බර බෙදා හැරීමේ ක්‍රමයකි" (load distribution system). එමගින් "බර"(load), එක් තැනකට කේන්ද්‍ර ගතවීම වලකී. ගල් කණු, බාල්ක හා පුවරු තබා ඇත්තේ එකිනෙක හේත්තුවන පරිදිය. ඒවා අතර කුඩිම්බි සවිකොට හෝ කට්ටා කපා හෝ "පිරිද්දීමක්" දැකිය නොහැකිය. එහි එක්තරා වාසියක් ඇත. එනම් හදිසියේවත් එක් ආධාරක ගල් කණුවක් ගිලා බැසීමකට ලක් උවහොත් සම්පූර්ණ පාලමම ඇදවැටීම වැලකීයාමයි.

Aගල් කණු පේලිය මත බාල්කය තබා ඒ මත ගල් පුවරු අතුරා ඇත

කිසිදු "පිරිද්දුමක්" දැකිය හැකිනොවේ

පැති පෙනුම

අදටත් ශේෂව ඇති ප්‍රධාන ගල් පාලම් කිහිපයක් අනුරපුර අවටින් හමුවේ. කුට්ටම් පොකුණ ආසන්නයේ සිට කි.මී. තුනක් පමණ ඈතින් ඇති මල්වතු ඔය හරහා බැදි ගල් පාලම ඓතිහාසික වටිනාකමක් ඇති එකකි. ශ්‍රී මහා බෝ සමිදුන්ද ‍රැගෙන සඝමිත් තෙරණින් ඇතුලු පිරිස මෙම ගල් පාලමෙන් එගොඩව අනුරපුරට වැඩමවූ බව ඉතිහාසයේ සදහන්ය. එමෙන්ම දිග, පළල හා ගැඹුර අතින්ද මෙය අනෙක් ඒවා අභිබවා සිටී. දැනට අඩක් පමන ශේෂවී ඇති මෙහි මුලු දිග අඩි අසූවක්,අනූවක් පමණ වන්නට ඇත. පළල අඩි පහලවක් පමණය. ගල් කණුවක ප්‍රමාණය අගල් 9 X 9 පමණය. මල්වතු ඔය දෙගොඩතලා යන සමයේදීත් සවිශක්තිමත්ව නැගී සිටිය හැකිවන සේ තනා තිබීම සැබවින්ම විශ්මය ජනකය.

මල්වතු ඔය හරහා වැ‍ටුන ඓතිහාසික පාලම (කොටසක්)

මල්වතු ඔය හරහා වැ‍ටුන ඓතිහාසික පාලම (කොටසක්)

සංරක්ෂණය නොකල ඔය මැද ඇති කොටස

මල්වතු ඔය හරහා වැ‍ටුන මෙකී ඓතිහාසික ගල්පාලමට යන මාවතෙහි, ඒ ආසන්නයේම, තවත් ගල් පාලමක් ඇත. එය "හාල්පානුඇළ" නම් ඇළක් හරහා වැ‍ටුන එකකි. එය එතරම්ම විශාල එකක් නොවේ.අඩි හතලිහක් පමන දිගින්ද, අඩි නවයක් පමන පළලින්ද යුක්තය.

හාල්පානුඇළ හරහා වූ පාලම

ඇළ මැද කොටස කඩා වැටී ඇත

කුට්ටම් පොකුණේ සිට ජේතවනය තෙක් වැටී ඇති "වටවන්දනා" පාරහි අඩක් පමන ගිය තැනහි හමුවන "නඛා වෙහෙර" සමීපයෙහි තවත් ගල් පාලම් දෙකක් ඇතැයි පැවසුවද මට ඒවා සොයාගත නොහැකි විය.

අනෙක් ගල්පාලම පිහිටා ඇත්තේ අනුරාධපුරට ඈතින් මිහින්තලය ආසන්නයේය. මිහින්තලා නගර මධ්‍යයේ සිට ත්‍රී`මලය  ප්‍රධාන පාරෙහි මීටර සියයක් පමණ ගිය තැන "මහ කනදරාව" වැවට යන මාර්ගය හමුවේ. එතැන් සිට තවත් කි.මී. පහක් පමණ වැව දෙසට යෑමෙන් "මහ කනදරාව ගල් පාලම " දැකිය හැක. මෙය පිහිටා ඇත්තේ වැවේ පිටවාන දෙසට වන්නය. එනිසා වැව වාන් දමන කාලයට විශාල ජල කදක් පාලමට යටින් ගලායයි. මෙය දිග අඩින් හැටක් පමනද, පලලින් අඩි නමයක් පමනද වේ.

මහ කනදරාව ගල් පාලම

මහ කනදරාව ගල් පාලම

මහ කනදරාව ගල් පාලම

ලංකාවේ පැරණි ගල්පාලම් පිළිබදව ඓතිහාසික තොරතුරු ‍රැසක් පල්ලෙහා තියෙන සැබැදි වලින් කියවන්න පුලුවන්;

1."හෙලයෙක්" බ්ලොග් එකේ ලිපිය

2. තුශාර පුෂ්ප කුමාරගේ ලිපිය

3. "දිවයින" ලිපිය